Działalność w ramach holdingu powoduje ukształtowanie specyficznych relacji między powiązanymi spółkami. Organy podatkowe, weryfikując rynkowość transakcji, nie powinny tego faktu pomijać.
Funkcjonowanie w ramach złożonych struktur kapitałowych w warunkach wysokiej specjalizacji poszczególnych jednostek pociąga za sobą specyficzne przepływy towarowe (transfer produkcji w toku) jak i usługowe (wsparcie podstawowej działalności). Dlatego jednostki prowadzące działalność operacyjną są niejednokrotnie obciążane tzw. opłatami grupowymi, które dotyczą świadczenia usług centralnych z zakresu zarządzania, finansów, wsparcia prawnego, informatyki, marketingu, zasobów ludzkich itp.
Organy muszą uwzględniać specyficzne warunki funkcjonowania grup kapitałowych…
Jak podkreślił WSA we Wrocławiu w orzeczeniu z 26 lipca 2012, sygn. akt I SA/Wr 706/12 (na podstawie orzeczenia NSA z 27 kwietnia 2012, sygn. akt II FSK 2121/10), ocena rynkowego charakteru takich transakcji powinna uwzględniać specyficzne warunki działalności holdingów. W przytoczonej sprawie Spółka stanowiła jeden z podmiotów międzynarodowej grupy holdingowej, w której występuje podział zadań i specjalizacja usług. Rola przedsiębiorstw wielonarodowych wzrosła istotnie w ostatnich latach i to zjawisko niesie za sobą konieczność nowego spojrzenia na związane z tym problemy podatkowe. Niezasadne jest przy tym kwestionowanie przyjętych w holdingu rozwiązań organizacyjnych, opartych na cywilnoprawnych relacjach między podmiotami. Natomiast dla prawidłowej oceny podatkowych skutków działalności takich podmiotów, konieczne jest przede wszystkim precyzyjne ustalenie stanu faktycznego i rzeczywistej realizacji usług wynikających z umów zawartych pomiędzy często powiązanymi, nie tylko organizacyjnie, ale i kapitałowo, przedsiębiorstwami. Sprawa będąca przedmiotem skargi i dotychczasowa ocena jej przez sądy obu instancji potwierdza, że ustalenia faktyczne, sprawdzające się przy standardowo działającej firmie, są niewystarczające przy ocenie skutków podatkowych przedsiębiorstw działających w holdingu.
… rozgraniczać działania efektywnościowe od zmierzających wyłącznie do osiągnięcia korzystnego rezultatu podatkowego…
NSA w wyroku z 23 października 2013 (sygn. akt II FSK 2297/11), rozstrzygając w sprawie dotyczącej szacowania rynkowego wynagrodzenia w transakcji pożyczek udzielonych podmiotom powiązanym, stwierdza że jednocześnie poza zakresem rozważań nie można pozostawić prawa przedsiębiorców do samodzielnego i swobodnego kształtowania form swojej gospodarczej aktywności. Współczesna praktyka gospodarcza dostarcza przykładów koncentracji przedsiębiorstw, w tym tworzenia grup powiązanych ze sobą – najczęściej kapitałowo – jednostek, w których każda spełnia odmienne zadania, np. w zakresie zaopatrzenia, zbytu, produkcji czy też wreszcie usług finansowych (takich m.in. jak pożyczki wewnątrzgrupowe oraz udostępnianie środków finansowych w ramach umów cash poolingu). Działania takie nie muszą być podejmowane w celu wyprowadzania kapitału i uniknięcia opodatkowania, lecz racjonalizacji (obniżenia) kosztów własnych. (…)
Koniecznym zatem wydaje się dokonanie rozgraniczenia między aktywnością przedsiębiorców, która ma na celu zmniejszenie kosztów finansowania bieżącej działalności (określa się to często mianem optymalizacji gospodarczej), co samo w sobie nie może prowadzić do negatywnych dla podatnika skutków fiskalnych, od działań mających na celu transfer środków prowadzący wyłącznie do osiągnięcia korzystnego rezultatu podatkowego. W drugim przypadku uzyskanie korzystnych skutków podatkowych musi być dodatkowo następstwem czynności prawnych lub innych zdarzeń prawnych (między podmiotami powiązanymi), jakie w normalnym obrocie gospodarczym nie mają racjonalnego uzasadnienia.
…oraz uwzględniać cel działania podatników
Dążąc do efektywnej realizacji celów biznesowych, grupy kapitałowe często modyfikują swoje struktury, np. poprzez przenoszenie odpowiedzialności za daną funkcję pomiędzy podmiotami z grupy. Działania takie mogą skutkować dodatkowymi rozliczeniami z tytułu transferu funkcji. WSA w Bydgoszczy, rozpatrując sprawę dotyczącą kwalifikacji podatkowej wydatków na wypłatę wynagrodzenia spółce zagranicznej z tytułu zaprzestania działalności produkcyjnej (wyrok NSA z 19 września 2013, sygn. akt II FSK 2297/11), wskazuje, iż gdy podatnik twierdzi, że zyska w wyniku wydatku, a inne okoliczności stanu faktycznego temu nie przeczą, to należy uznać, że wydatek wiąże się z zamiarem działania podatnika zdeterminowanym na osiąganie przychodów. Tym samym, sąd potwierdza możliwość traktowania wydatków związanych z restrukturyzacją jako koszty uzyskania przychodów.
Należy jednak pamiętać, że analiza takich wydatków powinna odbywać się w oparciu o zmienione przepisy rozporządzenia TP w części dotyczącej restrukturyzacji biznesowej.