W przypadku braku odpowiednich danych porównawczych, organy mogą odnieść się do transakcji między podmiotami powiązanymi. Będzie tak tylko w wyjątkowych sytuacjach.
Co do zasady, transakcje między podmiotami powiązanymi powinny być dokonywane na zasadach, na jakich rozliczają się niezależni kontrahenci. Oznacza to, że wyznaczając cenę transferową należałoby odnieść się wyłącznie do transakcji niekontrolowanych. Jest to podstawowa zasada wyceny transakcji między podmiotami powiązanymi – jednak w praktyce organy podatkowe w wyjątkowych okolicznościach dopuszczają do porównania także transakcje między powiązanymi podatnikami.
Zasada ceny rynkowej w metodzie porównywalnej ceny niekontrolowanej
W wyroku z 29 czerwca 2012 NSA (sygn. akt II FSK 2549/10) orzekł, że przyjęcie na potrzeby wyceny metodą porównywalnej ceny niekontrolowanej transakcji między podmiotami powiązanymi nie stanowi naruszenia przepisów. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że transakcja została zawarta pomiędzy podmiotami powiązanymi. W stosowanej metodzie szacowania istotna jest bowiem przede wszystkim porównywalność warunków gospodarczych, a wskazana transakcja w szczególny sposób nadawała się jako punkt odniesienia dla ustalenia ceny rynkowej stawek czynszu dzierżawnego, które winna zastosować skarżąca. Przedmiotowa sprawa dotyczyła określenia rynkowego poziomu czynszu dzierżawnego, a warunkami istotnymi w ocenie organów dla porównania była wielkość powierzchni, jej przeznaczenie, znaczenie transakcji dla każdej ze stron.
Cena rynkowa w metodzie koszt plus
Zdaniem NSA (sygn. akt II FSK 813/11, wyrok z 5 grudnia 2012), w przypadku braku możliwości zastosowania porównania z niezależnymi transakcjami, metodę koszt plus można stosować odnosząc się do marży zrealizowanej w rozliczeniu z tym samym podmiotem w poprzednim okresie (W badanej sprawie zysk ten przyjęto na poziomie średniej marży, jaką stosowała Spółdzielnia z podmiotem powiązanym w miesiącach styczniu – październiku 2001 r., zapewniającej rentowność transakcji z podmiotem powiązanym).
Wskazane orzeczenia dotyczyły wyjątkowych okoliczności i zastosowane w nich podejście zostało przyjęte tylko z uwagi na brak innej możliwości oszacowania cen w badanych transakcjach. Nie można jednak na tej podstawie wysnuwać wniosku, że w warunkach dostępności danych o niezależnych transakcjach, porównanie do transakcji między podmiotami powiązanymi spotkałoby się z aprobatą organów podatkowych.